Nikt nie lub chodzić po sądach. Może z wyjątkiem prawników 🙂
Personel medyczny to jednak grupa, która musiała w ostatnich latach oswoić się z atmosferą sal sądowych. Dla części personelu medycznego sale te stały się wręcz drugim miejscem pracy.
Jeżeli wykonujesz zawód medyczny, lepiej pogódź się zmyślą, że prędzej czy później przyjdzie Ci pojawić się w sądzie. Oby tylko w charakterze świadka ;).
Co jednak z tajemnicą lekarską? Czy będąc lekarzem możesz swobodnie składać zeznania w postępowaniu jako świadek, nie obawiając się zarzutu naruszenia tajemnicy zawodowej? Czy tajemnica lekarska w procesie sądowym może zostać ujawniona?
Co obejmuje tajemnica lekarska?
Tajemnicą lekarską objęte są wszelkie informacje związane z pacjentem, jeżeli uzyskałeś je w związku z wykonywaniem zawodu.
Jak widzisz, definicja ta jest bardzo szeroka. A staje się jeszcze szersza, gdy sięgniemy do Kodeksu Etyki Lekarskiej. Stanowi on, że tajemnicą lekarską objęte są nie tylko wiadomości o pacjencie, ale również o jego otoczeniu.
Wyniki przeprowadzanych badań, diagnoza postawiona na ich podstawie, historia choroby i uprzednie postępowanie terapeutyczne, metody i postępy w leczeniu, wcześniejsze lub współistniejące schorzenia, hospitalizacje, przyjmowane leki – to wszystko stanowi tajemnicę lekarską.
Będą nią objęte również wszystkie Twoje materiały związane z postawieniem diagnozy lub leczeniem, a więc na zaświadczenia, notatki, kartoteki…
Zwróć jednak uwagę, że tajemnica lekarska dotyczy tylko pacjenta i jego otoczenia. Nie obejmuje zaś takich kwestii, jak organizacja pracy w podmiocie leczniczym, przebiegu dyżuru, czy innych członków personelu medycznego.
Lekarz jako świadek w procesie sądowym
Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta:
Osoby wykonujące zawód medyczny są obowiązane zachować w tajemnicy informacje związane z pacjentem, w szczególności ze stanem zdrowia pacjenta.
Załóżmy, że jesteś lekarzem i dostałeś wezwanie do sądu w sprawie dotyczącej Twojego pacjenta. Na ile swobodnie możesz zeznawać przed sądem co do okoliczności objętych tajemnicą?
Zwolnienie z tajemnicy lekarskiej w procesie karnym
Zasadą w postępowaniu karnym jest, że każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek złożenia zeznań. Masz jednak prawo do odmowy zeznań co do okoliczności objętych tajemnicą lekarską.
Możesz jednak zostać przesłuchany do faktów objętych tajemnicą lekarską w przypadku, gdy:
- jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości
oraz
- okoliczności tych nie da się ustalić na podstawie innych dowodów.
Druga z powyższych przesłanek jest dość jasna. Dotyczy na przykład sytuacji, gdy dokumentacja medyczna jest nieczytelna lub niepełna, a innych dowodów brak.
Czym jednak jest „dobro wymiaru sprawiedliwości”?
„Pojęcie dobra wymiaru sprawiedliwości należy utożsamiać przede wszystkim z koniecznością ustalenia prawdy materialnej w toku postepowania karnego.” (wyrok SA w Katowicach z 28.06.2017 r., II AKz 397/17)
Jak widzisz, zwolnienie lekarza z tajemnicy lekarskiej powinno stanowić ostateczność. Jeżeli istotnych dla sprawy okoliczności nie da się ustalić w inny sposób i jest to niezbędne dla ustalenia prawdy obiektywnej w procesie, wówczas sąd (i tylko sąd) może wydać postanowienie o zwolnieniu z tajemnicy.
Co istotne – powyższa procedura ma zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy odmówisz składania zeznań zasłaniając się tajemnicą lekarską. Jeżeli tego nie zrobisz – Twoje zeznania będą pełnowartościowym środkiem dowodowym bez potrzeby zwalniania z tajemnicy zawodowej.
Nie tylko tajemnica lekarska – prawo do odmowy odpowiedzi na pytania
Nawet, jeżeli zostaniesz zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, nie musi to oznaczać, ze będzie musiał odpowiadać na każde zadane pytanie.
W postępowaniach karnych medycznych szczególnego znaczenia nabiera bowiem prawo do odmowy udzielenia odpowiedzi na pytanie, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić Cię na odpowiedzialność za przestępstwo.
Nie masz obowiązku donoszenia na siebie samego
Żeby to ostatnie uprawnienie lepiej zrozumieć, wyobraź sobie, że na ławie oskarżonych zasiada np. ginekolog oskarżony o narażenie dziecka oraz matki na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężko uszczerbku na zdrowiu wskutek niewykonania na czas zabiegu cięcia cesarskiego.
W sprawie jako świadek przesłuchiwany jest, powiedzmy, neonatolog, który np. wadliwie przeprowadził czynności resuscytacyjne. W takiej sytuacji neonatolog ów nie ma obowiązku donoszenia na samego siebie i może uchylić się od odpowiedzi na pytania, jeżeli odpowiedź mogłaby spowodować wszczęcie przeciwko niemu postępowania karnego.
Co istotne – w takiej sytuacji nie można całkowicie odmówić zeznań, a jedynie uchylić się od odpowiedzi na poszczególne, „trudne” pytania.
Zgoda pacjenta na ujawnienie
Oczywiście może się zdarzyć, że sam pacjent wyrazi zgodę na ujawnienie informacji objętych tajemnicą lekarską. W praktyce takie sytuacje nie nalezą do rzadkości. Takie ujawnienie najczęściej leży zresztą w interesie pacjenta. W takim przypadku lekarz jest zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy.
Lekarz jako świadek w postępowaniu cywilnym
Nieco inaczej wygląda problem tajemnicy lekarskiej w procesie cywilnym. Chociaż również i w tym przypadku regułą jest obowiązek stawienia się w sądzie i złożenia zeznań. Niemniej, jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem „istotnej tajemnicy zawodowej” możesz odmówić odpowiedzi na zadane Ci pytanie.
W sprawie cywilnej nie możesz całkowicie odmówić zeznań. Może natomiast odmówić odpowiedzi na konkretne pytanie, jeżeli odpowiedź wiązałaby się z naruszeniem tajemnicy lekarskiej.
Możesz również odmówić udzielenia odpowiedzi na pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić Ciebie na odpowiedzialność karną.
Sąd cywilny nie może zwolnić Cię z obowiązku tajemnicy
Inaczej, niż w procedurze karnej, w postępowaniu cywilnym sąd nie może zwolnić Cię z obowiązku zachowania tajemnicy lekarskiej. To Ty musisz każdorazowo podjąć decyzję, czy udzielisz odpowiedzi na zadane Ci pytanie.
Co więcej, nawet, jeżeli w toku przesłuchania tajemnica zostanie przez Ciebie ujawniona, takie zeznania będą pełnowartościowe i sąd będzie musiał wziąć je pod uwagę i ocenić tak, jak wszystkie pozostałe dowody.
Zupełnie inną kwestią jest natomiast odpowiedzialność, karna, cywilna, czy zawodowa za takie ujawnienie….
Tajemnica lekarska w postępowaniu przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych
W przypadku postępowań dotyczących zdarzeń medycznych sprawa jest jasna.
Ustawa stanowi wprost, że obowiązek zachowania w tajemnicy wszelkich informacji o pacjencie i jego stanie zdrowia, nie dotyczy postępowań przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych.
W sprawie przed komisją będziesz mógł zatem składać zeznania całkowicie swobodnie, nie obawiając się ujawnienia tajemnicy zawodowej.
Postępowanie w sprawach odpowiedzialności zawodowej
Ustawa o izbach lekarskich stanowi, że:
nie stanowi naruszenia tajemnicy lekarskiej składanie przez lekarza zeznań i wyjaśnień w zakresie okoliczności objętych postępowaniem w trakcie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy.
Z kolei zgodnie z ustawą o samorządzie pielęgniarek i położnych:
nie stanowi naruszenia tajemnicy zawodowej składanie przez pielęgniarkę i położną zeznań lub wyjaśnień w trakcie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej.
Sprawa jest więc oczywista. Zeznając jako świadek w postępowaniu dyscyplinarnym, możesz mówić o okolicznościach objętych tajemnicą lekarską. Nie będzie to stanowiło naruszenia prawa.
Podobnie w przypadku, gdy zostaniesz obwiniony o tzw. przewinienie zawodowe. Wówczas również, bez obawy o zarzut naruszenia tajemnicy zawodowej, może przy składaniu wyjaśnień ujawniać informacje objęte tą tajemnicą.
Jak widzisz, kwestia ujawnienia informacji objętych tajemnicą lekarską jest różnie uregulowana w odniesieniu do różnych rodzajów postępowań. Zanim więc zaczniesz zeznawać – upewnij się do jakiej sprawy zostałeś wezwany ?
The form you have selected does not exist.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }